Tuyến tụy

Tuyến tụy là một cơ quan quan trọng thuộc hệ tiêu hóa và nằm trong khoang bụng. Vị trí chính xác của tuyến là ở vùng bụng bên trái, sát thành sau ổ bụng, nằm phía sau phúc mạc và dạ dày. Xung quanh tuyến tụy còn có các cơ quan khác như ruột non, lá lách. 

Tuyến tụy nặng khoảng 80 gram, dài khoảng 15cm theo chiều ngang bụng, cao 6cm, dày 3cm và có hình dáng tương tự như một quả lê cắt theo mặt phẳng hay một con cá kèo. Tuyến có màu trắng nhạt và ở một số loài động vật có thể có màu hồng nhạt. Mỗi ngày, tuyến sẽ tiết ra trung bình khoảng 0,8 lít dịch.

Cấu trúc của tuyến tụy gồm 3 phần với đầu, thân và đuôi tụy. Phần đầu tuyến tụy nằm sát tá tràng, là điểm nối của dạ dày và ruột, cũng là nơi dạ dày cung cấp lượng thức ăn đã tiêu hóa vào ruột. Lúc này, tuyến sẽ giữ vai trò giải phóng enzyme tiêu hóa. Phần ống tụy nằm dọc suốt chiều dài thân tụy với tác dụng dẫn lưu dịch đổ vào tá tràng. Còn phần đuôi tụy thì kéo dài đến sát lá lách.

Nhìn nhận một cách đầy đủ và khái quát thì chức năng của tuyến tụy là rất quan trọng trong việc chuyển đổi thức ăn đi vào cơ thể thành những chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể, hay nhiên liệu thiết yếu cho các tế bào. Thế nên có thể nói, vai trò của tuyến tụy chính là bao gồm ngoại tiết để tiêu hóa và nội tiết để cung cấp, điều chỉnh lượng đường trong máu.

1.1. Tuyến tụy có chức năng gì?

 Ở trạng thái cơ thể khỏe mạnh, tuyến tụy có chức năng sản xuất những chất cần thiết giúp tiêu hóa thực phẩm được đưa vào cơ thể một cách hiệu quả và đúng lúc. Bên cạnh đó, tuyến còn có vai trò duy trì và điều chỉnh đường huyết. Cụ thể các chức năng của tuyến tụy như sau:

1.1.1. Chức năng ngoại tiết

Trong tuyến tụy còn có những cơ quan nhỏ hơn với chức năng sản xuất các loại enzyme quan trọng hỗ trợ hiệu quả cho quá trình tiêu hóa. Bao gồm:

• Nhóm enzyme tiêu hóa protein (trypsin, chymotrypsin, elastase, carboxypeptidase)
• Nhóm enzyme tiêu hóa glucid (amylase) 
• Nhóm enzyme tiêu hóa lipid (lipase, photpholipase A2, cholesterol esterase)
• Nhóm enzyme tiêu hóa acid nucleic (ribonuclease, desoxyribonuclease).

Như vậy, khi thức ăn đi đến dạ dày, tuyến tụy sẽ bắt đầu giải phóng các dịch chứa enzyme vào ống tụy chính. Ống tụy chính lúc này sẽ kết hợp với ống mật chủ để vận chuyển dịch vào tá tràng, hay phần đầu của ruột non. Nhờ đó, cơ thể sẽ hấp thụ được các dưỡng chất từ protein, tinh bột hay chất béo.

1.1.2. Chức năng nội tiết

Bên cạnh đó, tuyến tụy còn có một vai trò rất quan trọng trong việc duy trì đường huyết. Để thực hiện chức năng này, mỗi khi nồng độ glucose trong máu bị giảm xuống, tuyến tụy sẽ nhanh chóng tiết ra glucagon để tăng đường huyết. Glucagon sẽ hoạt động theo phương thức kích thích tạo ra glucose, đồng thời cũng phân hủy glycogen thành glucose trong gan. 

Còn khi glucose trong máu tăng cao, thì các tế bào tuyến tụy sẽ tiết ra insulin với nhiệm vụ làm giảm lượng glucose trong máu. Nhiệm vụ này được thực hiện bằng cách tạo điều kiện thuận lợi cho các tế bào (nhất là tế bào ở cơ xương) hấp thụ và kích thích sử dụng insulin để sản xuất protein, chất béo hay carbohydrate.

Qua đây có thể thấy, vai trò của tuyến tụy là vô cùng quan trọng và thiết yếu. Thế nên nếu tuyến tụy xuất hiện những dấu hiệu bất thường thì bạn nên thăm khám sức khỏe ngay.

1.2. Dấu hiệu nhận biết bệnh tuyến tụy

Dấu hiệu nhận biết bệnh tuyến tụy sẽ khác nhau ở từng người và theo từng nguyên nhân gây ra. Nhưng nhìn chung, nếu cơ thể bạn có những biểu hiệu bất thường sau, thì rất có thể là triệu chứng bệnh tuyến tụy.

• Đau bụng: Viêm tụy cấp hay ung thư tuyến tụy thường bắt đầu bằng những cơn đau bụng rồi lan dần ra giữa lưng hoặc lưng dưới và có thể kéo dài từ một đến vài tuần. Đặc biệt, nếu cơn đau dữ dội ở giữa bụng xuất hiện đột ngột thì bạn nên đến gặp bác sĩ càng sớm càng tốt.
• Buồn nôn: Buồn nôn và nôn ói khi ăn, đặc biệt là nếu ăn các món dầu mỡ cũng là một dấu hiệu nhận biết bệnh tuyến tụy. Vì tuyến tụy có chức năng sản sinh các enzyme phân hủy chất béo, tinh bột, protein,.. giúp hệ tiêu hóa. Khi tuyến bị rối loạn thì khả năng tiêu hóa sẽ suy giảm, dẫn đến tình trạng buồn nôn, nôn ói. 
• Phân đi ngoài đổi màu: Tương tự, nếu tuyến tụy bị rối loạn khả năng sản sinh enzyme, sau khi đi ngoài bạn sẽ thấy phân có màu sáng, nhẹ hơn và nổi trên nước. “Chất thải” trông như có độ nhờn và nước trong toilet có một lớp màng như dầu mỡ. 
• Sụt cân: Nếu sụt cân không rõ nguyên nhân cùng với sự xuất hiện của các triệu chứng trên thì rất có thể tuyến tụy đã gặp phải các vấn đề. Tuy nhiên, các bệnh khác cũng có thể khiến bạn sụt cân, do đó bạn hãy thật bình tĩnh và tìm đến bác sĩ chuyên khoa để tìm hiểu rõ nguyên nhân.

Khi bị rối loạn chức năng hoạt động, tuyến tụy sẽ xuất hiện những dấu hiệu cảnh báo. Và tình trạng này thường là do các bệnh liên quan đến tuyến tụy gây ra, gồm:

2.1. Viêm tụy

• Viêm tụy xảy ra khi tuyến tụy bị viêm với những cơn đau cấp tính trong vài ngày hoặc mạn tính trong nhiều năm, nên được chia thành viêm tụy cấp và viêm tụy mạn.
• Viêm tụy cấp là tình trạng tuyến bị sưng và viêm trong thời gian ngắn. Bệnh có thể gây suy cơ quan, tích tụ enzyme và tiêu hóa chính cơ quan này, nhiễm trùng huyết hoặc hoại tử, nếu phát hiện trễ sẽ nguy hiểm đến tính mạng. Nguyên nhân dẫn tới bệnh là do lạm dụng rượu bia, mỡ trong máu tăng, sỏi mật,... 
• Viêm tụy mạn là tình trạng tuyến tụy bị sưng viêm trong thời gian dài và có những biến chứng như đái tháo đường, rối loạn chức năng tiêu hóa, ung thư tụy,... Bệnh thường là do viêm tụy cấp tái phát nhiều lần. 

2.2. Ung thư tuyến tụy

Ung thư tuyến tụy là căn bệnh xuất hiện với một khối u ngoại tiết có nguồn gốc từ những tế bào lót ống tụy. Hoặc một dạng ung thư hiếm gặp hơn là khối u nội tiết, còn gọi là u thần kinh nội tiết. Ngoài ra còn có ung thư tụy thể nang chỉ gặp ở nữ giới.

Có nhiều nguyên nhân làm tăng nguy cơ mắc bệnh cũng như sự phát triển của các khối u tuyến tụy, phải kể đến như: 

• Hút thuốc lá và lạm dụng rượu bia, các chất kích thích.
• Tiền sử gia đình có người mắc ung thư tuyến tụy.
• Hội chứng ung thư di truyền và viêm tụy mạn tính.
• Viêm tụy mạn tính kéo dài và không được điều trị hiệu quả, kịp thời.
• Một số tổn thương được xem như tiền ung thư tuyến tụy như ung thư chất nhầy (IPMNs), ung thư biểu mô tụy (PanIN),....

2.3. Bệnh tiểu đường

Tuyến tụy có vai trò duy trì và điều chỉnh đường huyết trong máu, nên khi cơ quan này có vấn đề, đường huyết trong máu cũng sẽ bị ảnh hưởng và thường dẫn tới căn bệnh tiểu đường.

• Tiểu đường tuýp 1: Khi cơ thể không sản xuất được insulin khiến cho người bệnh gặp phải hàng loạt biến chứng. Do đó, người bệnh này phải dùng insulin hỗ trợ cho cơ thể sử dụng glucose một cách hiệu quả nhất.
• Tiểu đường tuýp 2: Bệnh phổ biến hơn tiểu đường tuýp 1 và cơ thể người bệnh vẫn có khả năng sản xuất ra insulin, nhưng lượng insulin lại không đủ dùng hoặc không được dùng đúng cách.

2.4. Tăng và hạ đường huyết

Khi tuyến tụy không làm tốt chức năng của mình sẽ gây ra tình trạng tăng và hạ đường huyết. Tăng đường huyết là mức đường huyết cao hơn bình thường do glucagon có sự sản xuất quá mức. Ngược lại, hạ đường huyết là mức đường huyết thấp một cách bất thường do sản xuất quá mức của insulin.

Các phương pháp điều trị bệnh tuyến tụy sẽ được áp dụng theo từng nguyên nhân và mức độ của bệnh. Cụ thể như sau:

3.1. Phương pháp điều trị bệnh viêm tụy

Phương pháp điều trị viêm tụy sẽ dựa trên hai loại viêm: Viêm tụy cấp tính và viêm tụy mạn tính.

• Viêm tụy cấp tính: Áp dụng phương pháp giảm đau, bù dịch; cho ăn sớm sau 24 – 72h để ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm và sử dụng thuốc kháng sinh có mức độ vừa phải.
• Viêm tụy mạn tính: Chủ yếu điều trị dứt điểm các nguyên nhân gây ra để ngăn ngừa bệnh tái phát. Chẳng hạn như ngưng uống rượu, hút thuốc lá nếu bệnh do lạm dụng thuốc lá, rượu bia gây nên; dùng thuốc hoặc nội soi lấy sỏi tụy nếu do sỏi mật; hỗ trợ men tụy nếu do thiếu men tụy ngoại tiết; điều trị bằng insulin nếu do biến chứng đái tháo đường;...

3.1. Phương pháp điều trị bệnh ung thư tụy

• Phẫu thuật: Bệnh ung thư tụy thường được phát hiện ở giai đoạn cuối và không thể điều trị dứt điểm, nên phẫu thuật sẽ giúp bệnh nhân giảm bớt tình trạng ngứa ngáy, vàng da và cải thiện một phần chất lượng cuộc sống.
• Xạ trị: Xạ trị giúp người bệnh giảm được cơn đau và triệu chứng vàng da và là phương án được lựa chọn nếu không thể phẫu thuật. Ngoài ra xạ trị cũng được áp dụng để ngăn ngừa bệnh trở lại sau khi phẫu thuật thành công.
• Hóa trị: Điều trị bằng hóa trị với mục đích hỗ trợ cho phương pháp xạ trị hoặc cả 2 phương pháp phẫu thuật và xạ trị đều không còn thích hợp do bệnh đã nghiêm trọng. Phương pháp này sẽ giúp bệnh nhân giảm đau đớn và khó chịu cũng như kéo dài thêm sự sống khi bệnh đã tiến triển sang giai đoạn cuối.

3.3. Phương pháp điều trị bệnh tiểu đường

• Ăn uống lành mạnh, khoa học với các loại hạt, trái cây, rau củ,… nhiều chất xơ cung cấp đầy đủ hàm lượng vitamin, khoáng chất và ít carbohydrate. Sử dụng thực phẩm có các chất béo tốt, chất béo không bão hòa. Không hút thuốc lá và lạm dụng rượu bia.
• Hoạt động thể chất thường xuyên.
• Sử dụng các loại thuốc theo chỉ định.
• Tuân thủ việc dùng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ điều trị.
• Theo dõi và kiểm tra lượng đường trong máu định kỳ.

Phòng khám Th.S – BS Phan Anh Tuấn là phòng khám chuyên khoa Ngoại Tiêu Hóa – Gan Mật với y bác sĩ giỏi, có nhiều năm làm việc tại các bệnh viện lớn hàng đầu TP.HCM. Với nhiều năm kinh nghiệm, phòng khám Th.S – BS Phan Anh Tuấn tự hào là địa chỉ thăm khám đáng tin cậy trong việc chăm sóc sức khỏe và điều trị cho đông đảo bệnh nhân.

Đặc biệt, Phòng khám không ngừng đầu tư hệ thống máy móc, trang thiết bị y khoa hiện đại hỗ trợ quá trình thăm khám bệnh được diễn ra an toàn, thuận lợi và chính xác. Nhờ đó bác sĩ cũng sẽ có được những chẩn đoán chính xác, mang lại hiệu quả điều trị tốt nhất trong thời gian nhanh nhất.

Phòng khám Th.S – BS Phan Anh Tuấn không chỉ là nơi thăm khám bệnh an toàn và hiệu quả, mà còn có quy trình khám chữa bệnh nhanh chóng, rõ ràng, chi phí hợp lý để giúp người bệnh an tâm, vững vàng điều trị, phục hồi sức khỏe nhanh nhất.

Để có thể thăm khám các bệnh liên quan đến Ngoại tiêu hóa và gan mật, bạn có thể đến trực tiếp phòng khám hoặc đặt lịch qua tổng đài 0989003766 để được tư vấn và hỗ trợ nhanh nhất nhé!

4.1 Các dịch vụ phòng khám BS Phan Anh Tuấn 

• Nội soi tiêu hóa: Nội soi dạ dày, nội soi đại tràng, tầm soát ung thư, cắt polyp, thắt trĩ, thắt tĩnh mạch thực quản, gắp dị vật,....
• Khám các bệnh Tiêu hóa: Ợ hơi, ợ chua, đầy hơi khó tiêu, cảm giác khó thở, nuốt nghẹn, nôn ói, tiêu chảy, táo bón, IBS, hội chứng ruột khích thích, viêm loét đại tràng,....
• Khám Gan mật: Viêm gan virus, gan nhiễm mỡ, sỏi mật, tắc ống dẫn mật, sán lá gan, viêm tụy cấp – mạn, u tụy,…
• Khám các bệnh Hậu môn – Trực tràng: Trĩ, rò hậu môn, nứt – ngứa – hẹp – tổn thương cơ thắt hậu môn, táo bón, sa trực tràng, hội chứng ruột kích thích,…
• Tư vấn dinh dưỡng: Bệnh ung thư, bệnh tim mạch, bệnh tiểu đường, kiểm soát cơ thể, thanh lọc cơ thể, tăng hệ miễn dịch.

4.2 Cam kết dịch vụ

• Lấy người bệnh làm trung tâm, phục vụ bằng y đức, sự tận tâm và tận tụy.
• Người bệnh được thăm khám và điều trị với đội ngũ bác sĩ có trình độ chuyên môn cao, giàu kinh nghiệm.
• Phác đồ điều trị cho bệnh nhân được cân nhắc lựa chọn, đảm bảo phù hợp và hiệu quả nhất với mỗi trường hợp.
• Người bệnh và người thân được hướng dẫn, trao đổi về kiến thức về chăm sóc sức khỏe.
• Các quyền lợi của người bệnh được tôn trọng, đặc biệt là quyền riêng tư và bảo mật thông tin.
• Tuân thủ các quy trình và quy định về nhiễm khuẩn, tránh tối đa các nguy cơ nhiễm khuẩn bệnh viện.
• Toàn bộ cán bộ nhân viên y tế thường xuyên được trau dồi, nâng cao chuyên môn nghiệp vụ để phục vụ bệnh nhân.

Mọi thông tin chi tiết về tư vấn, tham vấn chuyên môn của bác sĩ vui lòng liên hệ trực tiếp thông tin bên dưới hoặc tổng đài đặt lịch 0989003766. Phòng khám Th.S – BS Phan Anh Tuấn hy vọng sẽ được đồng hành cùng chăm sóc sức khỏe tốt nhất cho bản thân và gia đình bạn! 

>> Các bạn xem thêm bệnh túi mật

PHÒNG KHÁM NGOẠI TIÊU HÓA – GAN MẬT TH.S BS ANH TUẤN

• Tel: 0989003766 – Hotline: 0989003766 
• Email: lienhe@bacsichinhminh.com
• Website: bacsiphananhtuan.com
• Địa chỉ: 766/1P Sư Vạn Hạnh nối dài, Phường 12, Quận 10 (Khu Villa 766), TP.HCM